Μουσείο Σύμης

Το διαχρονικό μουσείο της ακριτικής Σύμης στεγάζεται σε ένα τυπικό αρχοντικό της οικογένειας Φαρμακίση που αποτελείται από τρεις αίθουσες και τον χώρο υποδοχής. Στη βοτσαλωτή αυλή του αρχοντικού εκτίθενται αρχαία και παλαιοχριστιανικά γλυπτά μεγάλου μεγέθους όπως επιτύμβιες στήλες, ελληνιστικοί βωμοί και κιονόκρανα ενώ στη μικρότερη εσωτερική αυλή έχουν τοποθετηθεί αμφορείς. Στην πρώτη αίθουσα, που άλλοτε ήταν η μεγάλη κουζίνα του σπιτιού και η οποία είναι αφιερωμένη στην αρχαιότητα, εκτίθενται ευρήματα από διάφορες περιοχές του νησιού, που χρονολογούνται από την προϊστορία έως τα ρωμαϊκά αυτοκρατορικά χρόνια. Η συλλογή απαρτίζεται από πήλινα ειδώλια, μελαμβαφή και ερυθροβαφή αγγεία, μυροδοχεία, αγνύθες (βαρίδια αργαλειού), νομίσματα, αγαλματίδια, κεφαλές αγαλμάτων και τμήματα επιτύμβιων στηλών με ανάγλυφες μορφές. Η δεύτερη αίθουσα καλύπτει χρονολογικά την παλαιοχριστιανική, βυζαντινή και μεταβυζαντινή περίοδο. Εκτίθενται κορινθιακά κιονόκρανα, ένα μαρμάρινο θωράκιο, χάλκινα νομίσματα, εφυαλωμένα κεραμικά πινάκια με εγχάρακτη διακόσμηση των αρχών του 13ου αι. και φωτογραφίες με δείγματα ψηφιδωτών δαπέδων και ζωγραφικής από τον διάκοσμο μνημείων, όπως ο Άγιος Ιωάννης της Τσαγγριάς (12ος αι.), ο Άγιος Προκόπιος (14ος αι.), το καθολικό της Μονής Αρχαγγέλου Μιχαήλ του Ρουκουνιώτη (15ος αι.) καθώς και δείγματα μεταβυζαντινής αρχιτεκτονικής όπως το καθολικό της Μονής του Ταξιάρχη Κοκκιμήδη (1697) και ο Άγιος Ιωάννης ο Θεολόγος (18ος αι.). Υπάρχει επίσης εποπτικό υλικό για το κάστρο του χωριού, το οποίο φέρει δείγματα κατοίκησης από τους προϊστορικούς χρόνους ενώ ανακατασκευάστηκε από τους ιππότες του Τάγματος του Αγίου Ιωάννη της Ιερουσαλήμ (Ιωαννίτες) καθώς και για το μοναστήρι του Πανορμίτη. Στην τρίτη αίθουσα εκτίθενται εικόνες μεταβυζαντινής περιόδου, ένας ξυλόγλυπτος επιχρυσωμένος επιτάφιος με ζωγραφιστές παραστάσεις σκηνών των Ιερών Παθών του Χριστού, μία ξυλόγλυπτη κασέλα και, σε ξεχωριστή προθήκη, εικόνες μικρού μεγέθους, αντικείμενα μικροτεχνίας και χειρόγραφα βιβλία μεταξύ των οποίων ο Συμιακός Κώδικας του 1750-60. Στον χώρο υποδοχής του σπιτιού υπάρχουν απεικονίσεις της Σύμης σε χάρτες περιηγητών του 15ου έως και του 17ου αι., ένα μεταλλικό χαρτοκιβώτιο καραβιού και ένα ξυλόγλυπτο ακρόπρωρο. Στον ίδιο χώρο εκτίθεται και η λαογραφική συλλογή του μουσείου που αποτελείται από γυναικείες τοπικές ενδυμασίες, ξυλόγλυπτες ζωγραφιστές κασέλες, δείγματα υφαντικής, κεραμικά διακοσμητικά, καθρέφτες και φωτογραφίες. Επισκέψιμη είναι και η κουζίνα με το ζωγραφιστό ξύλινο γείσο και τα μαγειρικά σκεύη. Σε μικρή απόσταση από το μουσείο, εδώ και λίγα χρόνια, μπορεί κανείς να επισκεφθεί και τη λεγόμενη Σάλα Χατζηαγαπητού. Πρόκειται για ένα τριώροφο πέτρινο αρχοντικό που πρέπει να χτίστηκε στα τέλη του 18ου αι. από ντόπιους τεχνίτες σε σχέδιο εμπνευσμένο από την αρχιτεκτονική της Βενετίας. Το αρχοντικό, στο οποίο κυριαρχεί ο νεοκλασικισμός, αντιπροσωπεύει την περίοδο της ιστορίας του νησιού που χαρακτηρίστηκε από μεγάλη οικονομική ευμάρεια. Το σε μορφή κάστρου αρχοντικό υπέστη μεγάλες ζημιές το 1940 και έμεινε ερειπωμένο έως το 1971 όταν άρχισαν οι εργασίες αναστήλωσής του από την Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων Δωδεκανήσου. Ο επισκέπτης, αφού διασχίσει τη βοτσαλωτή αυλή (ναυλή στην τοπική διάλεκτο), θα μπει κατευθείαν στη μεγάλη αίθουσα υποδοχής, τη Σάλα, διαστάσεων 12 χ 14 μ., απ’ όπου πήρε την ονομασία του το αρχοντικό. Η Σάλα έχει ξύλινο ταβάνι και δάπεδο στρωμένο με πλάκες ενώ στα ενδιάμεσα διαστήματα έχουν τοποθετηθεί μικρά κοκκινόμαυρα βότσαλα που σχηματίζουν γεωμετρικά και φυτικά σχέδια. Πάνω από την κύρια είσοδο υπάρχει ένας ξύλινος εξώστης που αποτελούσε την έδρα της ορχήστρας. Οι πλαϊνοί τοίχοι καλύπτονταν με τοιχογραφίες από τις οποίες σήμερα σώζονται μόνο ορισμένα τμήματα με απεικονίσεις νεαρών ζευγαριών και με σύμβολα των τεσσάρων Ευαγγελιστών. Οι υπόλοιποι χώροι του σπιτιού περιλάμβαναν και το γεροντομοίρι, το κρυφτούρι, όπου έκρυβαν τα πολύτιμα αντικείμενα, τη μουσάντρα των παιδιών και το αναγκαίο με το λουτρό. Τμήμα της αίθουσας με τη λαογραφική συλλογή του Μουσείου Σύμης. Ξυλόγλυπτος επιχρυσωμένος Επιτάφιος (Μουσείο Σύμης). Μερική άποψη αίθουσας με αντικείμενα παλαιοχριστιανικής και βυζαντινής περιόδου στο Μουσείου Σύμης. Εξωτερική άποψη του αρχοντικού στο οποίο στεγάζεται τμήμα του Μουσείου Σύμης.